جرات ورزی

جرات ورزی یکی از مهم‌‌‌ترین مهارت‌های زندگی است که به افزایش اعتماد به نفس خودمان و جلب احترام دیگران منجر می‌شود. خیلی از آدم‌ها در رویارویی با مشکلات زندگی ناتوان‌اند و در مقابل، عده دیگری می‌توانند از این مشکلات به آسانی عبور کنند و به کسانی تبدیل شوند که ما به آن‌ها می‌گوییم آدم‌های موفق. روان‌شناسان با بررسی زندگی همین آدم‌ها به فرایندهای مشابهی دست پیدا کردند تحت عنوان «راهبردهای مقابله‌ای» و مشاهده کردند که این راهبردها یک ویژگی مهم دارند: می‌شود آن‌ها را آموزش داد. در ادامه بررسی می کنیم تا بدانیم چگونه می توان روی جرات ورزی افراد کار کرد.

جرات ورزی

جرات ورزی چیست؟

یکی از جذاب‌ترین و کاراترین مهارت‌های مقابله‌ای، جرات‌ورزی است.جرات‌ورزی ترجمه کلمه انگلیسی Assertiveness است. متأسفانه این کلمه در زبان فارسی و در کتاب‌های مختلف، به شکل‌های مختلفی آمده است: جرأت‌ورزی، جرأت‌مندی، ابراز وجود، قاطعیت و… بعضی‌ها هم خودشان را راحت کرده‌اند و گفته‌اند: «مهارت نه گفتن». به نظر می‌رسد جرات‌ورزی، بهتر ابعاد این مهارت را منتقل می‌کند. جرأت‌ورزی توانایی ابراز خود و احقاق حقوق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران است. عمل به شیوه جرأت‌ورزانه به شما اجازه می‌دهد تا اعتماد به نفس را در خود حس كنید و موجب برانگیختن حس احترام دوستان و آشنایان شوید.

جرأت‌مندی امكان دستیابی به روابط صادقانه را افزایش می‌دهد و به شما كمك می‌كند تا درباره خودتان احساس بهتری داشته باشید و بر موقعیت‌های روزمره، تسلط بیشتری پیدا کنید.این مسئله رابطه تنگاتنگی با حقوقی که ما به‌عنوان یک فرد برای خودمان در نظر می‌گیریم دارد.

من حق دارم که ….

-من حق دارم به دیگران بگویم دوست دارم با من چگونه رفتار شود.

-من حق دارم بگویم «نه»، «من نمی‌دانم»، «من نمی‌فهمم» یا حتی «من اهمیت نمی‌دهم» و البته حق دارم قبل از ابراز آن‌ها زمانی برای فکر کردن در موردشان داشته باشم.

-من حق دارم از دیگران درخواست اطلاعات یا كمك کنم بدون این كه به خاطر نیازهای خود دستخوش احساسات منفی شوم

جرات در آدم های مختلف

-با کمی آسان‌گیری می‌توانیم بگوییم آدم‌ها در مورد ابراز حقوقشان در روابط اجتماعی چهار دسته‌اند:

۱-منفعل

این آدم‌ها معمولا سبک ارتباطی منفعلانه‌ای دارند. اگر بخواهیم کلمه صریح‌تری به جای صفت این افراد بگذاریم «بی‌جرأت» بهترین گزینه است. ما در ظاهر این افراد را فروتن، صبور، از خود گذشته و مهربان می‌بینیم اما آن‌ها به خاطر این که به دیگران اجازه می‌دهند به راحتی حقوق و احساساتشان را نادیده بگیرند، همیشه در درون خود ناراحت‌اند و با خودشان کلنجار می‌روند.

۲- پرخاشگر

آن‌قدر این آدم‌های دور و بر ما زیادند که شاید نیازی به توضیح این سبک ارتباطی نباشد. این افراد جرات ورزی را با خشونت اشتباه گرفته‌اند. آن‌ها حقوق خود را به قیمت نادیده گرفتن حقوق دیگران به دست می‌آورند.

-پرخاشگر‌ها با منفعل‌ها یک زوج مکمل ناعادلانه را تشکیل می‌دهند.

۳ـ پرخاشگر منفعل:

-این دسته جالب‌ترین و البته غیرقابل تحمل‌ترین سبک ارتباطی را دارند. این افراد به دلایل مختلف ممکن است احساس خشم یا خصومت نسبت به دیگران را تجربه کنند، اما نه توانایی بیان آن را دارند و نه می‌توانند این احساس‌ها را تحمل کنند.

-آن‌ها شیوه‌ای غیرمستقیم و انحرافی را برای خالی کردن خشم خود برمی‌گزینند. لج کردن، کم کاری، با استفاده از هیجان‌های تأثیرگذار (مثلا گریه یا قهر) باج‌گیری کردن و جابه‌جا کردن خشم به اشیا مثلا پنچر کردن ماشین از شیوه‌های شیطنت‌آمیزی است که این افراد به کار می‌برند.

-بعضی می‌گویند این سبک تا حدی ناخودآگاه و خودکار به کار برده می‌شود. البته وقتی این کارها تکرار شوند و نتیجه ‌بخش باشند بعید هم نیست که اتوماتیک شوند.

-کارمندی که کار ده دقیقه‌ای شما را به خاطر احساس خشم از ارباب رجوع‌های دیگر یا رئیس توی دوساعت انجام می‌دهد، نمونة یک فرد پرخاشگر منفعل است.

۴ ـ جرأت‌ورز:

-همان‌طور که گفتیم جرات ورزی ، توانایی ابراز خود و احقاق حقوق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران است. افراد جرأت‌ورز بدون این که پرخاشگری کنند و یا از راه‌های غیرمستقیم ابراز هیجان‌ها استفاده کنند به حقوق خودشان دست می‌یابند.

-آن‌ها افکار و احساسات خودشان را خود انگیخته و صریح بیان می‌کنند. این آدم‌ها در عین حال افرادی مورداعتماد، پذیرا و شنونده نیز هستند. آن‌ها اگر با شما مخالف باشند بدون این‌که بی‌احترامی‌ کنند نظرشان را می‌گویند.

اگر احساس می کنید در کسب چنین مهارت هایی مشکل دارید می توانید به مشاور خانواده در مشهد دکتر سعادتی مراجعه کنید.